مقایسه ژئوشیمیایی آتشفشان های تفتان و بزمان در جنوب شرق ایران به عنوان ولکانیسم مرتبط با فرورانش

چکیده منطقه مورد مطالعه در 20 کیلومتری شمال غربی شهرستان بزمان و در غرب تا جنوب غربی ورقه 1:100000 زیروکی قرار گرفته است. این منطقه از نظر تقسیمات ساختاری بخشی از کمان ماگمایی حاصل از فرورانش پوسته اقیانوسی عمان می باشد واحدهای سنگی منطقه در دو گروه ولکانیک شامل: آندزیت، بیوتیت هورنبلند آندزیت، هورنبلند بیوتیت آندزیت، پیروکسن هورنبلند آندزیت، بیوتیت بازالت، پیروکسن تراکی آندزیت و بیوتیت تراکی آندزیت تقسیم بندی می شوند و واحد کوارتز هورنبلند دیوریت پورفیری تنها واحد ساب ولکانیک در منطقه می باشد. شدت آلتراسیون واحدهای سنگی در منطقه ضعیف بوده و زون های آلتراسیون سرسیتی، کربناته و سیلیسی در منطقه شناسایی شده است و واحد پیروکسن هورنبلند آندزیت بالاترین مقدار حساسیت مغناطیسی و واحد کوارتز هورنبلند دیوریت پورفیری به دلیل شدت آلتراسیون کمترین مقدار حساسیت مغناطیسی را نشان می دهد و با توجه به پتروگرافی و اندازه گیری پذیرفتاری مغناطیسی واحدهای سنگی در سری گرانیت های نوع i یا اکسیدان قرار می گیرند با توجه به نمودارهای tas واحدهای سنگی منطقه در گروه های آندزیتی، آندزیتی – بازالتی و داسیت قرار می گیرند همچنین در نمودارهای دو متغیره درصد اکسیدهای k2o، na2o و مقدار کمتر al2o3 نسبت به si2o روند نزولی دارند که این روند با تبلور کانی-های مافیک توجیه پذیر است یا به عبارتی با تفریق ماگما و با اختلاط با ماگمای جدید قابل انطباق می باشد. با توجه به نتایج بدست آمده واحدهای سنگی منطقه در سری کالک آلکالن قرار می گیرند و الگوی تغییرات عناصر ناسازگار lree نسبت به hree حاکی از تفریق یافتگی بازالت ها و اشتقاق آنها از ماگمای مافیک است آنومالی مثبت عناصر k, sr, ce در نمونه های مورد مطالعه ناشی از آلایش ماگما با مواد پوسته ای است و آنومالی منفی در عناصر nb,p,ti در روند تغییرات عناصر کمیاب نشان دهنده شکل گیری سنگ ها در منطقه فرورانش و از ویژگی های بارز ماگماتیسم قوسی می باشد. پارامترهای فوق در مورد آتشفشان تفتان نیز بررسی گردید و تشابه مناسبی بین دو آتشفشان بزمان و تفتان مشاهده می گردد که احتمالا بیانگر تفریق از منشا ماگمای واحد است و به لحاظ موقعیت تکتونیکی هر دو آتشفشان در سری کالک آلکالن و در موقعیت بازالت های کالک آلکالن جزایر قوسی قرار می گیرند.